dinsdag 18 oktober 2016

Het recht op vergetelheid

Ik had het gemist, maar het Belgische Hof van Cassatie heeft eind april geoordeeld dat het recht op vergetelheid ook kan gelden voor krantenarchieven die online geplaatst worden. Hier vind je het hele arrest in het Frans (PDF). De samenvatting hieronder is gebaseerd op een analyse van Joris Deene in META 2016/7.

In deze zaak ging het om iemand die vroeger veroordeeld was voor een verkeersongeluk, waar in Le Soir een artikel aan gewijd was. Hierin werd hij met naam en toenaam genoemd. Recentelijk plaatste de uitgever het hele krantenarchief online en ik neem aan dat het toen ook op woord doorzoekbaar werd.
Degene die dat ongeluk veroorzaakte vond dat zijn recht op privacy geschonden werd en verzocht de krant om zijn naam te vervangen door X. De uitgever weigerde dit en die persoon stapte naar de rechter. Daar kreeg hij in eerste en tweede aanleg gelijk, waarna de uitgever in cassatie ging.
En bij het Hof van Cassatie ving de uitgever opnieuw bot.
Het Hof stelt dat er in het Belgische recht een recht op (digitale) vergetelheid is, als onderdeel van het recht op de eerbiediging van het privéleven. En dit recht kan in sommige gevallen een beperking van vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid inhouden. Ik citeer verder Deene even:
Zo kan volgens het Hof van Cassatie een persoon die veroordeeld werd voor een misdrijf zich in bepaalde omstandigheden verzetten tegen het feit dat zijn juridisch verleden opnieuw onder de publieke aandacht wordt gebracht ter gelegenheid van een nieuwe openbaarmaking van de feiten. Het aanbieden van een online archief is volgens het Hof een nieuwe openbaarmaking van het juridisch verlegen van de persoon en is een inbreuk op zijn recht op vergetelheid. Na een balans te hebben gemaakt tussen het recht op vergetelheid van de persoon en het recht van de uitgever om archieven samen te stellen in overeenstemming met de historische werkelijkheid en het recht van het publiek om deze te consulteren, oordeelde het Hof dat het online houden van het niet geanonimiseerd artikel, zeer veel jaren na de feiten, schade toebrengt aan die persoon, die niet in verhouding staat met de vrijheid van meningsuiting van de uitgever.
De uitgever moet in het artikel op haar website (en in eventuele andere databanken) de naam van de persoon vervangen door X en hem een morele schadevergoeding van €1,- betalen.

Deze uitspraak wijkt op één cruciaal punt af van de eerdere Google-uitspraak: daarbij ging het om het verwijderen van persoonsgegevens uit de zoekindex van Google. Het ging daarbij niet om het aanpassen van het artikel waar Google naar verwijst.
In dit geval gaat het dus nadrukkelijk wel om het aanpassen van de digitale reproductie die online staat. Interessant is ook dat het Hof dus de eerste journalistieke openbaarmaking van de persoonsgegevens geen inbreuk acht op de persoonlijke levenssfeer. In het papieren artikel hoeft niets gewijzigd te worden, dus als je die naam per sé wil weten, dan kun je er vast nog wel achter komen.

Wat betekent dit nou voor gedigitaliseerde archieven?
Misschien wel dat je heel goed moet afwegen of het recht op openbaarheid en eenvoudige toegang opweegt tegen het privacyrecht van iedereen die je in je archieven noemt. Maar dat is bijna onmogelijk...

Gerelateerd
Google moet soms mensen vergeten
Recht om te worden vergeten

Plaatje: Press room of the Planet newspaper, Richmond, Virginia 

3 opmerkingen:

  1. Indien het in België ook zo is dat de doden geen privacy hebben, dan is de strekking van dit arrest niet van toepassing op "het privacyrecht van iedereen die je in je archieven noemt". En daarmee zou het probleem toch iets beperkter zijn.
    En wat je zegt is juist, indien je in de toekomst een X aantreft in een bepaalde krant van een bepaalde datum, dan wordt de zoektocht naar het papieren exemplaar toch een stuk simpeler.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je voor je reactie Peter. Het probleem met die doden is natuurlijk dat je niet weet of iemand dood is. (En stel dat je van iemand een X hebt moeten maken, mag dat weer gewoon een naam worden als die persoon overleden is?)

      Verwijderen
  2. Je kunt natuurlijk de in NL bekende termijn van 100 jaar na de geboorte hanteren (maar ook dat gegeven moet je dan wel kennen). Een pragmatischer oplossing is om na valide klachten meteen die X te zetten. (Dat denk ik wel, als de wetgeving in B gelijk is aan de onze.)
    Overigens denk ik dat het een uitstervend probleem is omdat volledige namen nog maar zelden gepubliceerd worden, BN-ers (of BB-ers) uitgezonderd.

    BeantwoordenVerwijderen